Editorial
પ્રિયંકાના પદાર્પણ છતાં કોંગ્રેસ માટે ઉત્તરપ્રદેશનો પડકાર અઘરો
લોકસભાની 80 બેઠક ધરાવતા ઉત્તરપ્રદેશ પર રાજકીય પક્ષોનું ખાસ ધ્યાન રહેતું હોય છે. દર વખતની જેમ આગામી લોકસભાની ચૂંટણીઓ માટેની આગોતરી તૈયારી આ ચાવીરૂપ રાજ્યમાં અત્યારથી શરૂ થઇ ગઇ છે. આમ તો સાવ તળિયે બેસી ગયેલી કોંગ્રેસે તેના અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધી અને નવનિયુક્ત મહામંત્રી પ્રિયંકા ગાંધી વાડરાના સંગાથે જાણે અસ્તિત્વ માટેના જંગનો આરંભ કર્યો છે. સોમવારે રાહુલે પ્રિયંકા અને પક્ષના અન્ય એક મહામંત્રી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાની સાથે લખનૌમાં રોડ શો કરીને ઉત્તરપ્રદેશમાં તાકાત બતાવવાનો આરંભ કર્યો છે. 13 કિ.મી. લાંબા આ રોડ શોના દેખાવથી પોરસાઇને રાહુલે રાજ્યમાં પોતાની તાકાતથી સરકાર રચવા સહિતનો દાવો પણ કરી નાખ્યો છે. રાહુલ ગાંધીએ ઉત્તરપ્રદેશની જવાબદારી તેમનાં બહેન પ્રિયંકા અને જ્યોતિરાદિત્યને સોંપી છે. આમ તો રાજ્યમાં કોંગ્રેસની હાલત ભારે બદતર સ્થિતિમાં છે. અત્યાર સુધી તો એમ જણાતું હતું કે કોંગ્રેસ તેની વ્યૂહરચના સરકાર વિરોધી મહાગઠબંધનને અનુસરીને તૈયાર કરશે, પણ અખિલેશ યાદવની સમાજવાદી પાર્ટી અને માયાવતીની બહુજન સમાજવાદી પાર્ટીએ કોંગ્રેસને ગણતરીમાં લીધા વગર જ રાજ્યમાં લોકસભાની બેઠકોની વહેંચણી કરી લીધી હતી. આનાથી એકલી પડી ગયેલી કોંગ્રેસે હવે પોતાની તાકાતના આધારે રાજ્યમાં તમામ બેઠકો લડીને ભૂતકાળની ભવ્યતા પાછી આણવાની તૈયારી શરૂ કરી છે, પણ મોટો સવાલ એ છે કે એકલા હાથે ચૂંટણી લડવાની તાકાત કોંગ્રેસની છે ખરી? હાલે તો જાણે તેણે શૂન્યમાંથી સર્જન કરવું પડે એવી સ્થિતિ છે. સાવ પંચાયત અને વોર્ડના સ્તર સુધી પક્ષના સંગઠન માળખાનું અસ્તિત્વ રહ્યંy નથી. 2017ની વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં 403 બેઠકમાંથી માત્ર સાત બેઠક કોંગ્રેસ જીતી શકી હતી. તે સમયે તો કોંગ્રેસે બસપા અને સપાના જોડાણની સાથે રહીને ચૂંટણી લડી હતી. આવામાં આ વર્ષની સામાન્ય ચૂંટણીનો પડકાર તે કઇ રીતે ઉપાડી શકશે એ અંગે ભારે શંકા છે. પ્રિયંકા ગાંધીના રાજકારણમાં પદાર્પણ અને તેમને જ્યોતિરાદિત્યની સાથે ઉત્તરપ્રદેશની જવાબદારી સોંપીને રાહુલ ગાંધીએ મોટું પગલું લીધું છે. પ્રિયંકાના આવવાથી રાજ્યમાં પક્ષના કાર્યકરોમાં ઉત્સાહ જરૂર જાગ્યો છે, પણ આગામી દિવસોમાં આ જવાબદારી કેટલી મુશ્કેલ છે એ તેમને અને જ્યોતિરાદિત્ય બંનેને ખ્યાલ આવી જશે. આ અગાઉ સપા અને બસપાની સામે ઘૂંટણિયે પડીને કોંગ્રેસે રાજ્યમાં તેની નામના અને જનાધારનું ધોવાણ કર્યું છે. 1984માં ઉત્તરપ્રદેશની તે સમયની લોકસભાની 85 બેઠકમાંથી 83 બેઠક જીતી ગયેલી કોંગ્રેસની હાલત તે પછી સતત બગડતી ગઇ છે. 2009માં તેણે 21 બેઠક જીતીને રાજ્યમાં બીજો ક્રમ મેળવ્યો હતો. હવે રાહુલ ગાંધી જૂના દિવસો પરત લાવીને સત્તા હાંસલ કરવા મરણિયા બન્યા છે, પણ વાસ્તવમાં પક્ષની અંદર રાજકીય સંસ્કૃતિનું ધોવાણ થઇ ગયું છે તથા જૂથવાદ અને ચાપલૂસી ચરમસીમાએ છે. કોંગ્રેસ માટે કમનસીબી એ છે કે રાહુલ હજી વાસ્તવિકતા સમજી શકતા નથી. હવે જોવાનું એ રહેશે કે બંને મહામંત્રીઓ પ્રિયંકા અને જ્યોતિરાદિત્ય તેમના કરિશ્માના સહારે રાજ્યમાં પક્ષને કઇ રીતે નવજીવન આપી શકે છે. બાકી છેક માત્ર ત્રણ મહિનાની અંદર પક્ષનું બૂથ સ્તરનું માળખું ઊભું કરવાનો પડકાર આ બંને માટે નાનોસૂનો તો નથી જ.
નાયડુનું નાટક
આંધ્રપ્રદેશના મુખ્યપ્રધાન ચંદ્રાબાબુ નાયડુ પોતાના રાજ્યને વિશેષ દરજ્જો આપવાની માંગ સાથે દિલ્હીમાં હતા. લગભગ સવા પાંચ વર્ષ પછી તેઓ આંધ્રભવનમાં પધાર્યા, એક વધુવાર એક દિવસનાં અનશન કરવા માટે, પરંતુ તેઓ વારંવાર અનશન શા માટે કરી રહ્યા છે? વાસ્તવમાં 2013માં આંધ્રપ્રદેશનું બે ભાગોમાં વિભાજન કરવાનો નિર્ણય કેન્દ્રની યુપીએ સરકારે કર્યો હતો. તેલંગાણા અને આંધ્ર એમ બે અલગ રાજ્ય બન્યાં. રાજ્યનું સૌથી મહત્ત્વનું શહેર હૈદરાબાદ તેલંગાણામાં ગયું. આંધ્રની રાજધાની તેલંગાણાની રાજધાની બની ગઈ. હૈદરાબાદ ગુમાવવામાં આંધ્ર માટે ભારે ખોટનો સોદો હતો. આંધ્રપ્રદેશને આવકનો સૌથી મોટો હિસ્સો હૈદરાબાદમાંથી મળતો હતો. તમામ ઉદ્યોગો અને કંપનીઓ ત્યાં ભારે પ્રમાણમાં છે. ભરચક શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ છે. ફિલ્મોનો પણ જબરદસ્ત કારોબાર છે. રાજ્યના વિભાજનથી આંધ્રની આવકના સ્રોતો ઓછા થયા. અલગ રાજધાની બનાવવાની અને વ્યવસ્થા વિકસિત કરવા માટે તત્કાલીન કેન્દ્ર સરકારે રાજ્યને `િવશેષ દરજ્જો' આપવાની ખાતરી આપી હતી. આ દરજ્જો પાંચ વર્ષ માટે આપવાનો હતો. આશ્વાસન તો અપાઈ ગયું, પરંતુ જ્યારે આંધ્રપ્રદેશ પુનર્ગઠન ખરડો આવ્યો ત્યારે તેમાં વિશેષ દરજ્જાની જોગવાઈ ન હતી. તત્કાલીન સરકારે વિશેષ દરજ્જાની વાત કરી હતી, પરંતુ ત્યારબાદ સરકારનું કહેવું હતું કે, 14મા નાણાપંચમાં રાજ્યને આ રીતે દરજ્જો આપવાની ભલામણ નથી. ચંદ્રાબાબુએ વિરોધમાં જુલાઈમાં સરકાર વિરુદ્ધ અવિશ્વાસની દરખાસ્ત પણ રજૂ કરી હતી. વિશેષ દરજ્જા હેઠળ રાજ્યોને લોનને બદલે અનુદાનના રૂપમાં કેન્દ્રીય નાણાકીય સહાય મળી શકે છે. લોકલ ટેક્સ, કોર્પોરેટ ટેક્સ, એક્સાઈઝ ડયૂટી વગેરેમાં છૂટ મળે છે, જેનાથી નવા ઉદ્યોગ-ધંધા કરનારને છૂટ આપી શકાય છે. આ બધું નવા રાજ્ય માટે અત્યંત આવશ્યક હોય છે. આંધ્રને વિશેષ દરજ્જો નહીં આપવા પાછળ કેન્દ્રની પોતાની મુશ્કેલીઓ છે. અનેક રાજ્ય પહેલેથી વિશેષ દરજ્જાની માંગ કરી રહ્યાં છે. એકને દરજ્જો આપતાં બીજાં તમામ રાજ્ય આ માંગ કરવા લાગશે. નવેસરથી કોઈપણ રાજ્યનું ગઠન આસાન નથી હોતું. તેમાં ભારે મુશ્કેલીઓ હોય છે. વિકાસનો મુદ્દો પોતાની જગ્યાએ હોય છે, પણ મુશ્કેલીઓને સમજવી જોઈએ. આંધ્રપ્રદેશમાં ચંદ્રાબાબુ નાયડુએ એમના શ્વશુર રામારાવનો વિશ્વાસઘાત કરીને સત્તા મેળવી છે, પણ હવે જગનમોહન રેડ્ડીએ પિતા વાયએસઆર રેડ્ડીના નામે રાજકીય પક્ષ જમાવીને નાયડુને ગંભીર પડકાર કર્યો છે. આ રાજકીય શતરંજમાં વિશેષ દરજ્જાના વિવાદમાં ચડસાચડસી થાય છે ત્યારે નવી દિલ્હીમાં એક દિવસનું નાટક કરીને નાયડુએ એક કાંકરે બે પક્ષીનાં નિશાન લીધાં છે : હરીફ જગનમોહન કરતાં પોતે (નાયડુ) આંધ્રના હિત માટે લડી રહ્યા છે તે બતાવાય છે અને બીજું, વિપક્ષોને એક મંચ ઉપર ઊભા કરીને મહાગઠબંધનનાં દર્શન કરાવાય છે!
Dada Mekran News
Ghandhidham Purti
Rogan Purti
આજ નુ પંચાંગ
© 2019 Saurashtra Trust
Developed & Maintain by Webpioneer